5. Het gebruik van de schuifmaat
5.1 Eventuele oorzaken van meetfout schuifmaat5.2 Binnenmeting
5.3 Dieptemeting
5.4 Parallax fout tijdens het aflezen van de noniusschaal
Lees de maatverdeling/nonius altijd af vanuit een kijkhoek loodrecht op het af te lezen punt van de schaal op de schuifmaat.
Gezichtsbedrog, Verscheellicht, Verschil in zicht, Verschilzicht, Verwisseling, de schijnbare positie van een voorwerp ten opzichte van een ander voorwerp en/of de achtergrond varieert als men het vanuit verschillende posities bekijkt, Schijnbare verplaatsing veroorzaakt door de verplaatsing van de waarnemer.
Bewegingsparallax, Voorwerpen die zich voor het fixatiepunt van het oog bevinden bewegen in tegenovergestelde richting van de beweging van de waarnemer. Voorwerpen die zich achter het fixatiepunt bevinden bewegen zich met de waarnemer mee (vb. de maan die altijd mee beweegt, waar u ook naartoe gaat).
Meetinstrumenten, Bij het aflezen van analoge meetinstrumenten kunnen fouten optreden door de parallax. Er kunnen hier twee soorten parallax worden onderscheiden, de parallax tussen meetinstrument en voorwerp en de parallax in het meetinstrument zelf. Digitale uitlezingen zijn parallaxvrij omdat het resultaat niet afhangt van de waarneming. Parallax tussen meetinstrument en voorwerp, Er kan parallax optreden tussen de schaalverdeling van het meetinstrument en het voorwerp dat wordt gemeten. Een bekend voorbeeld is een liniaal die op een voorwerp wordt gelegd. Als de schaalverdeling boven op de liniaal zit, is er afstand tussen de schaalverdeling en het te meten voorwerp. De waarnemer die het hoofd iets naar links of rechts beweegt ziet het effect van de parallax: de schaalverdeling lijkt zich ten opzichte van het voorwerp te verplaatsen. Ook bij een doorzichtige liniaal met de schaalverdeling aan de onderzijde kan parallax optreden door lichtbreking. Als de waarnemer niet recht van bovenaf kan aflezen, wordt de schaalverdeling enigszins verschoven waargenomen. Het gedeelte van het voorwerp onder de liniaal is evenveel verschoven, maar het gedeelte daarbuiten niet. Door de liniaal heen aflezen geeft het beste resultaat: het afleesstreepje en het te meten punt hebben dezelfde afwijking, zodat de parallax in feite gecompenseerd is. Op de foto is te zien dat die parallaxcompensatie vlak bij de rand het beste is; verder van de rand af neemt de parallax toe doordat de bovenkant van de liniaal enigszins helt. Parallax in het meetinstrument zelf, Ook kan er parallax optreden in het meetinstrument zelf, bij het aflezen van een wijzer tegen de achtergrond van een schaalverdeling. Het eenvoudigste voorbeeld is het aflezen van de tijd op een analoge klok die schuin wordt waargenomen. Een veelgebruikte methode om deze meetfout tegen te gaan is de zogeheten spiegeluitlezing: vlak onder of boven de schaalverdeling zit een gleuf van circa 5 mm breed in de wijzerplaat, met daarachter een spiegel. Door loodrecht op de wijzerplaat te kijken vallen spiegelbeeld en wijzer samen en is de waarneming correct. Een andere methode, vooral in goedkopere instrumenten gebruikt, is de meswijzer, waarbij het uiteinde van de wijzer in een verticaal vlak ligt. Wanneer het uiteinde van de wijzer zo dun mogelijk lijkt, is het blikveld loodrecht van boven. Deze methode is veel minder nauwkeurig dan die met de spiegelschaal. De essentie van deze correcties is het verbeteren van de reproduceerbaarheid van de uitleeshoek. Zelfs al zou de spiegel of de wijzer niet goed uitgelijnd zijn, dan is het resultaat nog hetzelfde als bij de calibratie van het instrument.
5.5 Kantelfout beweegbare meetbek
5.6 Relatie tussen meting en temperatuur
5.7 Behandelen van de schuifmaat
5.8 Onderhoud van schuivende vlakken
5.9 Controleren en instellen van de oorsprong voor gebruik
5.10 Behandeling na gebruik van de schuifmaat
5.11 Opmerking met betrekking tot opslag van de schuifmaat
5.12 Meetkracht schuifmaat
5.13 Aflezen meetwaarde schuifmaat
5.14 Positiefout schuifmaat
Bron: Mitutoyo
Home ---------------------------------------------------------
